بوژی با املاء Bogie (معادل Truck در زبان انگلیسی) به سامانه حرکتی واگن گفته می باشد. هزارچرخ یا بوژی یا ارابه واگن نوعی تریلر است که محورهای متناسب با میزان بار دارد و برای حمل بارهای بسیار سنگین به‌منظور کاهش فشار بار بر روی جاده، راه‌آهن و همچنین وسایل نقلیه به‌کار می‌رود.  بوژی به سیستم حرکتی (ناقله) واگن یا لکوموتیو گفته می‌شود و متشکل از قاب (تیرهای طولی و عرضی)، مجموعه فنربندی (تعلیق)، مجموعه چرخ و محور، مجموعه ترمز و ادوات مربوطه هست.

بوژی ضمن توزیع یکنواخت وزن واگن روی خط، باعث سهولت در گردش واگن هنگام عبور از قوس، ایمنی سیر، سهولت در مبادله واگن بین راه‌آهن‌های با عرض خط مختلف و افزایش ظرفیت بارگیری واگن در بارمحوری ثابت می‌شود. در لکوموتیوها هم بوژی نقش‌های اساسی دیگری نیز دارد و آن‌ها عبارت‌اند از: توزیع وزن نسبتاً سنگین لکوموتیو بر روی ریل، کشش لکوموتیو و واگن‌های متصل به آن و تامین چسبندگی لازم برای لکوموتیو.

همان‌طور که می‌دانیم یک لکوموتیو به دلیل داشتن ادوات سنگین جهت ایجاد نیروی لازم برای کشش، نظیر موتور دیزل، ژنراتور اصلی، ژنراتور فرعی، کمپرسورها، باتری‌ها، بوژی‌ها، ادوات ترمز و… و از همه مهم‌تر شاسی تقویت‌شده، وزن زیادی را تحمل می‌کند که جهت توزیع این وزن، جلوگیری از استهلاک زودهنگام خطوط و پیشگیری از سوانح به وجودآمده ناشی از حوادثی نظیر شکستگی ریل و بریدگی چرخ و محور، بوژی به شکلی طراحی می‌شود که وزن بر روی چرخ‌ها و محور توزیع شود. همچنین سیستم تعلیق لکوموتیو نیز بر روی بوژی آن قابل‌ اجرا است، چون بوژی در برگیرنده سیستم ترمزگیری لکوموتیو و واگن‌ها نیز هست.

نقش بوژی در کشش لکوموتیو به‌این ترتیب است که بر روی هر محور بوژی، لکوموتیوهای دیزل-الکتریک و برقی (الکتریکی)، موتور الکتریکی به‌نام تراکشن موتور قرارگرفته و الکتریسیته دریافتی از ژنراتور اصلی را به انرژی چرخشی تبدیل و موجب حرکت لکوموتیو و قطار می‌شود. این مهم در لکوموتیوهای دیزل-هیدرولیک و دیزل-مکانیک توسط سامانه‌های هیدرولیکی و مکانیکی مستقر بر روی محورها در بوژی انجام می‌پذیرد.

نقش بوژی در مقدار چسبندگی لکوموتیو نیز بسیار پیچیده است چراکه مقدار چسبندگی در لکوموتیوها یکی از عوامل اصلی در کیفیت آن‌ها است. بنابراین، هرگاه صحبت از توانایی یک لکوموتیو به میان آید، چسبندگی یکی از عواملی است که اهل فن حتماً درباره آن سوال می‌کنند. زیرا داشتن ضریب چسبندگی زیاد به معنی داشتن نیروی کشش بیشتر است. یکی از عوامل سه‌گانه چسبندگی، عامل جنس و مواد ریل و چرخ است که امروزه کارخانه‌های سازنده لکوموتیو و ریل توانسته‌اند با استفاده از شکل لکوموتیو و هندسه آن، تقسیم وزن آن، تعداد محورها، نوع و شکل بوژی، نوع و شکل چرخ و ریل تقریبا بیشترین مقدار چسبندگی را به دست آورند.

در قطار‌های مسافری اما یکی از مهم‌ترین شاخص‌های طراحی بوژی کیفیت سواری آن است. این شاخص نشانگر شدت،  مدت و  طیف ارتعاشات وارده بر مسافران و پرسنل قطار است که می‌تواند موجب بروز خستگی شود. درواقع این شاخص یکی از محدودیت‌های زمان مسافرت و یا کار پرسنل قطار خصوصا رانندگان است و طبیعتا تولیدات اروپایی در این زمینه پیش‌تاز جهان‌اند اما کیفیت بوژی‌های مسافری ساخت روسیه و سپس چین نیز با کیفیت ساخت سایر ادوات ریلی ایران جور درمی‌آید.

تا دهه ۱۹۸۰ بوژی‌های مورداستفاده در راه‌آهن‌های خاورمیانه شامل ایران و عربستان و اردن و… عمدتاً از نوع فابریکیت یا ورق‌کاری تولید بود. اما آسیب‌پذیری زیاد این بوژی‌ها در خطوط با کیفیت متوسط این کشورها باعث شد تا بوژی‌های سه‌تکه معمولی به محبوبیت زیادی دست یابند.

حال پس از حدود دو دهه بهره‌برداری از این بوژی‌ها و به دلیل سایش بالای چرخ و ریل، راه‌آهن‌های منطقه به‌جای بازگشت به بوژی‌های فابریکیت به سمت بوژی‌های فرمان‌پذیر و یا Low track force که در اروپا نوعاً تولید می‌شوند رفته‌اند. به‌عنوان نمونه راه‌آهن عربستان هم‌اکنون بوژی‌های سه‌تکه Barber با بارمحوری ۲۶ تن و ساخت شرکت CRRC چین را در ناوگان خود دارد، که دوره تراش چرخ آن به دلیل کاهش شدید زاویه حمله چرخ در قوس و نیز پایداری بالا در خط راست به یک‌میلیون کیلومتر رسیده است. بوژی‌های مذکور در قوس مانند بوژی‌های سه‌تکه معمولی به‌صورت لوزی درنمی‌آیند و در خط راست هم Hunting (نوسان) ندارند.

در کشور ما بیشتر ادوات فنی راه‌آهن، از جمله تجهیزات مربوط به خطوط ریلی، چرخ، بوژی، سیستم ترمز، فنرها و… یا وارداتی هستند و یا با انتقال تکنولوژی و با همکاری کشورهای خارجی ساخته می‌شوند که لازم است در تولید آنها دقت بیشتری به‌عمل آید. تامین ادوات ریلی کشور پیش از این، بیشتر به‌وسیله اروپای غربی ، چین و روسیه انجام می‌شد

اما برای اولین بار توسط مهندسین متخصص جوان  ایرانی در شرکت آریا صنعت آفاق و در راس آن دکتر عزیزی و خانم دکتر مدنی با کارفرمایی آروین صنعت تبریز طراحی و ساخت گردیده است